Manipülasyon nedir? Manipüle edildiğinin farkında mısın? Yoksa kontrol edilmek senin yaşam biçimin haline mi gelmiş? Bu yazıda maskelenmiş kontrolleri konuşuyor olacağız… Yazı boyunca kullanılan manipülasyon terimi psikolojik açıdan ele alınacaktır.
“…Özgürlük, canı ne isterse onu yapıp, dilediği yere gitmek, dilediğini düşünmek midir? Bunları zaten yapıyorsunuz. Bağımsızlık özgür olmak için yeterli midir?Dünyada pek çok bağımsız insan var ama gerçekten özgür olanlar çok az..” Jiddu Krishnamurti
Manipülasyon Nedir?
Manipülasyon kişinin zihinsel ve duygusal olarak etki altına alınarak kendi isteği dışında; farkında olmadan veya istemediği halde yönlendirilmesidir. Manipüle edilmiş bir kişinin davranış ve düşünce kalıplarında değişim ortaya çıkabiliyor. Kişi kendini yapacağından çok farklı bir şeyi yaparken bulabiliyor. Manipülasyon ile hem kişiden hem de kişiyle olan iletişimden yararlanılır. Kendi istek ve arzuları için bir başkasından faydalanmak; o kişi üzerinde dominasyon kurma yoluyla mümkündür.
Manipülatörler karşıdakinin zayıf noktalarını bulmada çok iyidirler. Kişiyi nereden yakalayacağını bilir ve bu noktaları kullanmaktan çekinmezler. Kişinin benliğini bir kenara bırakıp kendisi için ihtiyacı olan şeyleri benimsemesini beklerler.
Manipüle Edildiğinizi Nasıl Anlarsınız?
Maskelenmiş kontrolleri farketmek oldukça zordur. Kişiler bu kontrol unsurlarını kimi zaman kalıplaşmış manipülasyon sözleri ve cümleleri olarak kullanırlar. Ancak bunu o kadar doğal yaparlar ki siz o akışta yönlendirildiğinizi fark edemeyebilirsiniz. Sonrasında kendinizi içinden çıkamadığınız bir karmaşadaymışsınız gibi hissedebilirsiniz. Manipülatörleri en çok korkutan şey kişinin kendi kendine yetebileceği düşüncesidir. Her zaman kontrol altında tutma isteğindedirler. Örneğin her şeyin kendi istediği gibi yapılması için otoritesini öne süren bir babayı düşünelim. O kadar çok aynı tekniği kullanır ki bunun bir kontrol yöntemi değil de kişinin kendisi olduğunu düşünmeye başlarsınız. Ve kişiyi değiştirmek için yapabileceğiniz herhangi bir şey olmadığına inanarak aynı baskıcı tutumla yaşamaya devam edersiniz.
Sürekli baskı altında ve kontrol ediliyormuş gibi hissetmek manipülasyon farkındalığı için temel ipuçları sayılabilir.
Manipülasyondan Korunmanın Yolları
- Kendini Fark Et!
Ben kimim? Ne hissediyorum? Neye ihtiyacım var? Bu sorular kendini tanımana yardımcı olacak. Kendini ne kadar iyi tanırsan yaptığın şeyin kendi ihtiyacın mı yoksa bir başkasının yönlendirmesi mi olduğunu anlayabilirsin.
- Sınırlarını Belirle!
Karşındakinin sana ne kadar yaklaşacağını sen belirlersin. Fiziksel, duygusal ve düşünsel olarak kendi haklarını ve hatlarını bilerek yaşamak kendi hayatını biçimlendirmene yardımcı olacak. Böylece kimi hangi mesafede tutacağını, ne kadar içeri alacağını sen belirlersin!
- Ne Yaşıyorum?
Manipülatif bir ilişki içinde olduğumuzu fark etmenin çok da kolay olmadığından bahsettik. İlişkinin niteliğini fark edebilmek için; bu ilişkide nasıl hissediyorum, kendim gibi olabiliyor muyum, duygusal paylaşımı hissedebiliyor muyum, ilişkinin bir patronu var mı yoksa demokratik bir birliktelik mi yaşıyorum? sorularını kendine sormakta fayda var.
- Konuşabilirsin!
Manipülasyonla yönetildiğiniz bir ilişkide zamanla soru sormaktan, sorgulamaktan uzaklaştığınızı hissedebilirsiniz. Bu sizi kontrole daha da açık bir hale getiriyor. Karşınızdakiyle konuşabilirsiniz. Mantıklı bulmadığınız, yapmak istemediğiniz şeyleri suçlayıcı olmayan bir tutumla konuşmak mümkün. “Bunu ne için yapmam gerektiğini söylüyorsun anlayamadım. , Benden rica mı ediyorsun yoksa dediğini yapmak zorunda olduğumu mu söylüyorsun?” gibi cümlelerle zihninizdekileri paylaşabilirsiniz.
- Hayır Diyebilirsin!
Her talebi yerine getirmek zorunda değilsin. Kendi önceliklerinin farkında olarak sana uygun olmayan şeyleri durdurman mümkün. Hayır demek ilk başlarda seni zorlasa da zamanla kendin için ne kadar önemli bir adım attığını görecek ve eskisi kadar zorlanmayacaksın!
