Ne kadar çok kişinin kendini mükemmeliyetçi olarak tanımladığını ya da mükemmeliyetçilik üzerinden hayatını sürdürdüğünü fark ediyor musunuz? Peki nedir bu bizim kendimizden aşırı beklenti ve talepte olmamıza yol açan bu mükemmeliyetçilik? Ona ulaşamamaktan neden bu kadar çok korkuyoruz? Hayatımızın her alanında karşımıza çıkan “en iyisini isteme” durumuna biraz daha yakından bakalım.
Mükemmeliyetçilik Nedir?
Kişinin kendine çok yüksek hedefler koyup bu hedefler sonucu çeşitli beklentiler oluşturup o beklentilere ulaşamama endişesiyle birlikte kendine karşı olumsuz içsel eleştirilerde bulunma durumudur. Mükemmeliyetçi kişi kusursuzun peşindedir. Yaptıklarından çok yapamadıklarına odaklanma eğilimindedirler. Hata yapmak onlar için başarısız olmak demektir ve her başarısızlık kendileri ile ilgili negatif duygulara ve eleştirel iç konuşmalara sebep olur. Aşırı başarı odaklılık ve diğerlerinden üstün/önde olma isteği mükemmeliyetçiliğin en belirgin özelliklerindendir.
Wells’in “Yeteri kadar iyi olmak yeteri kadar iyidir.” sözü bize mükemmeliyetçi olmanın da bir sınırı olması gerektiğini hatırlatıyor. Aksi halde çabalamaktan yorgun düşecek ve mevcut iyiliği korumakta da zorlanacağız…
Mükemmeliyetçilik Neleri Etkiler?
- Kaygı bozukluğu ve depresyona sebep olabilir. Mükemmel olmadığınız noktada değersiz olacağınıza inanmak duygusal baskı yaratacaktır.
- Sizi çaresizlik hissi ile baş başa bırakabilir. Hep daha fazlası için çabalamak bir noktadan sonra dahasının kalmadığını hissettirebilir.
- Gerçeklikten uzaklaşmanıza yol açabilir. Ütopyalardan dünyaya inmek kolay olmayabilir.
- Bedensel kontrolü abartmanız mümkün. Kişinin kontrolünün en mümkün olduğu yer bedenidir. Yeme bozuklukları, aşırı spor vs gibi sorunlar oluşabilir.
- Mide sorunları, yoğun ve kronik ağrılar(migren, boyun ve baş ağrısı vs) gibi fizyolojik problemler yaşamak mümkündür…
Mükemmeliyetçi miyim?
- Hata yapmaya hakkınız olmadığını düşünüyor musunuz?
- Ufak yanlışları başarısızlık olarak değerlendiriyor musunuz?
- Yaptıklarınızdan çok yapmadıklarınızı mı görüyorsunuz?
- Her bir hata sizin için bir değer kaybı anlamına geliyor mu?
- Hiçbir zaman yeteri kadar iyi hissetmiyor musunuz?
- Her şeyde en iyi olmak zorunda olduğunuza mı inanıyorsunuz?
- Gözünüz hep daha fazlasında, iyisinde mi?
Bu soruların cevapları sizin için evetse mükemmeliyetçilikle mücadele ediyorsunuz demektir. Zaman zaman bunları yaşıyor olmak başka, bunların yaşam biçiminiz halin gelmesi başka bir şeydir. Eğer ki yaşamınızı mükemmeliyetçilik üzerine inşa ettiğinizi fark ediyorsanız bazı sınırların esneme zamanı gelmiş demektir.
Eleştirel iç sesi daha iyi dinleyip o eleştirileri anlamlandırabilmek için uzman desteği alabilirsiniz.
Uzman Psikolog Sena Soysal
İstanbul Ataşehir Psikolog
